حتما تا حالا شده که توی یه درس نمرهٔ کم یا نمره‌ای دور از انتظار بگیرید، و ندانید چرا نمرهٔ شما کم شده و دستتونم از عالم و آدم کوتاه باشه. نشده؟ خوب آدم دلش می‌خواد بدونه که چرا از فلان امتحان یا فلان تست نمره‌اش کم شده! فکر می‌کنم این حق طبیعی هر دانشجو یا دانش‌آموز یا فراگیری است که بدونه چرا اینطوری شده. اینطور نیست؟

امروز داشتم درخواست یکی از مشتریان را در خصوص امکان سنجش کار فراگیران بر اساس حدود ۲۰ معیار که هرکدام از معیارها ۵ سطح داشتند رو‌ با کمک‌ سیستم پیشرفته نمره‌دهی مودل، بخش روبرویک، روی یک نسخه مودل ۲٫۴ بررسی می‌کردم. البته اینو بگم که مودل این امکان رو از نسخهٔ ۲٫۲ اضافه کرد. و حالا چرا این مشتری نسخهٔ مودلش اینقدر قدیمی است خودش یه داستان است که شاید یه روز (با رعایت کامل اصل حفظ اسرار مشتری) براتون تعریف کنیم.

توی سیستم‌های مدرن آموزشی و سنجش، تشویق و تأکید می‌شه که از نظام ارزیابی روبریک (rubric) استفاده کنیم. در نظام روبرویک به‌طور کلی، معیارهای سنجش واضح و عیان است. این وضوح چندین خاصیت خوب دارد: مثلاً جلوی اینکه دل‌بخواهی به کسی نمره بدهی را می‌گیرد، به‌خصوص وقتی که ممکن است ما در دام مقایسهٔ کار افراد با هم بیافتیم. در حالتی هم که چند مصحح یا کمک‌ استاد داریم، استاد می‌تونه به این ترتیب معیارها را مشخص کرده تا دیگران در کمک به او، بر اساس معیارهایی یکسان و مشخص، نمره یا امتیاز شاگردان را ثبت کنند و کارشون رو تصحیح کنند. از طرفی برای من به عنوان مصحح مشخص می‌شود که در واقع دقیقا چه چیزی را ارزیابی می‌کنم و از طرفی به عنوان تصحیح کننده، مسئولیت سطوح نمره را بر اساس معیارها می‌پذیریم.

اما به نظر من و مهمتر از همه، به من در نقش فراگیر، کمک می‌کند که بفهمم که بابت چه قسمتی، و‌ بر اساس چه سنجه‌ای، در کجا، ازم نمره کم شده است. این اون قسمت مهمی است که فراگیرها خیلی بهش نیاز دارند! چرا که این خصوصیت مهم کمک می‌کنه حتی در نقطهٔ پایانی یک سنجش و ارزیابی، باز هم فراگیر از آنچه انجام داده است، یادگیری داشته باشد.

برای همین اگر فراگیر شما از شما پرسید چرا نمرهٔ ما این شد، خیلی راحت می‌تونی بگی که «جزئیاتش توی تکلیفت مشخص است. نگاه کن و اگر دوباره سؤال داشتی در خدمتم». 🙂

اگر

• کار آموزشی شما به‌خصوص از جنس مدرسه یا دانشگاه یا حتی تدریس خصوصی است
• و‌ رشد فراگیران برایتان یک ارزش اندوخته است
• و مایلید کار ارزیابی در سیستم آموزش‌تان از استاندارد خوب و بالایی بهره ببرد

ارزیابی روبریک رو توصیه می‌کنم.

خلاصه اگر دوست دارید سیستم آموزش/یادگیری مجازی شما روزبه‌روز در مسیر پیشرفت باشه، امکانات مودل خداییش آماده است.

توی اتوبوس نشستم و دارم از یک جلسه آموزشی برمی‌گردم. گفتم اینو باید حتما گفت: خدایی دم ماژول آزمون مودل گرم😁.

هر چی که فکر کنی داره یا حداقل باید گفت تا حالا تمام چیزهایی که در بحث آزمون بشه تعریف کرد و من شنیدم و دیدم و بخواهی پیاده کنی رو داره، اونم به خاطر اینکه واقعا تعداد زیادی از افراد از سراسر دنیا در موردش نظر دادن، فکر کردن و روش کار کردن…. اینقدر که گاهی از دست آدم در می‌ره امکاناتش… می‌شه گفت تقریباً توی هر ورژن یک آپگرید یا اصلاحی روی ماژول Quiz داشتیم و مرتب براش انواع سؤال هم نوشته می‌شه.

همین الان شما با شنیدن کلمهٔ آزمون یا کوییز چه تصویری براتون رقم می‌خوره؟

شاید عادت ما برای یک تست و آزمون، فقط محدود باشه به ایدهٔ سؤالات چهارگزینه‌ای و تشریحی و فوقش جور کردنی و‌ اونم برای میان‌ترم یا پایان یک دوره، یا فوقش ایدهٔ یک پیش‌آزمون در ابتدای یک دوره. شایدم نه!

هیچ‌وقت فکر کردین با قابلیت‌هایی که این ماژول داره چه خلاقیت‌های آموزشی و پشتک‌واروهایی در بحث ارزیابی و سنجش می‌شه زد؟

راستش من خودم از نمونه سؤالات drag & drop تصویری یا نوشتاری‌اش خیلی خوشم میاد. کار بسیاری رو راه انداخته! اصلا آزمون‌های اینجوری آدم بهش جذب میشه، و حتی مثل بازی و پازل می‌شه ازش استفاده کرد.
این نوع سؤالات، این امکان رو می‌ده که آزمون‌هایی حرفه‌ای برای مراکز فنی و صنعتی، آموزش‌های پزشکی-دارویی، موسیقی و زبان‌آموزی و حتی آزمون‌هایی مناسب گروه سنی دبستان تولید کنیم.
نمی‌دونم می‌دونستید یا نه، برای مودل علاوه بر ۱۷ نوع سوال، تا حالا ۵۰ نوع دیگر انواع سؤال (questions type) در قالب 3rd party طراحی شده است.

راستی اینم بگم چی شد تو اتوبوس این‌ چیزا برام مرور شد، همه‌اش از اینجا شروع شد که امروز توی آموزشی که برای یک شرکت داشتم، توجه‌ام به امکان ضمیمه کردن فایل در سؤال تشریحی آزمون، جلب شد.

و اما اینم آخرش بگم…. هر جا سخن از حل مشکل و سؤال و‌ رفع گیر در مورد آزمون است، این نام آقای Tim Hunt است که می‌درخشد✨. یکی از کار بلدها و‌حرفه‌‌ای‌های مودل.

اما اگه گفتید مسئول تصمیم‌گیری در مورد ماژول آزمون و تعیین سمت‌وسوی اون و اینکه چه امکاناتی به آزمون اضافه بشه و نشه کی هست؟ اگه نمی‌دونید به این صفحه برید و آخر صفحه رو ببینید. بله… ما همچین آدمایی هستیم 😎

بازنشر تمام یا بخشی از مطلب با ذکر منبع و لینک بلامانع است.

سلام
من هم به نوبه خودم خوشحالم که ورژن جدید سایتمون راه افتاد. مخصوصا اینکه در این روزها و شب‌های خیلی داغ و نفس‌گیر (هم از نظر آب و هوایی و هم از نظر فوتبالی) اتفاق افتاد 😎.  فکر کنم معلوم شد که یکی از علایق من مثل خیلی از جوان‌ها ، فوتبال هست. البته شاید زیاد هم خودم فوتبال بازی نکنم ولی از تماشای فوتبال لذت می‌برم. به نظرم خیلی حیفه که از حساس‌ترین و هیجان‌انگیزترین تورنومنت جهان حرفی نزنم. امروز و مخصوصا فردا از داغ‌ترین و حساس‌ترین روزهای فوتبالی در دنیا هست. چون بازی رده‌بندی و فینال جام جهانی برگزار می‌شه. البته که تیم ملی کشورمون با اقتدار در گروه مرگ حذف شد. هر چند می‌تونستیم نتیجه بهتری بگیریم و بیشتر تاریخ سازی کنیم.

از علاقه‌های دیگه‌ای که مثل اکثر جوان‌های دیگه از زمان بچگی‌ام داشتم، کامپیوتر هست. زمان بچگی کامپیوتر برای من نقش کنسول‌های بازی رو داشت. کم‌کم فهمیدم ازش می‌شه استفاده‌های بیشتری هم کرد. علاقه‌ام به کامپیوتر باعث شد رشته دانشگاهیم کامپیوتر باشه و در همون ترم ۱ به برنامه‌نویسی علاقه زیادی پیدا کردم و این علاقه هر ترم با یاد گرفتن زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی بیشتر هم می‌شد. در بین اونا به برنامه‌نویسی PHP و Android بیشتر علاقه‌مند شدم. الان هم حدود ۲ سال هست که با مودل آشنا شدم و تو تیم فودل مشغول به کارم.

کار کردن با مودل برای من لذت‌بخشه. ساختار منظم و ماژولاری که داره به من به‌عنوان یه برنامه‌نویس اجازه می‌ده با نوشتن پلاگین‌های جدید، امکانات متنوعی بهش اضافه کنم. در عین حال بسیار وسیع هست و هر چی بیشتر واردش بشیم نکات جدیدی رو یاد می گیریم. یکی از جذابیت‌های کار من، وقت‌هایی هست که نسخهٔ جدید مودل منتشر می‌شه. برام جذاب هست که ببینم چه امکاناتی اضافه شده، چه API هایی تغییر کرده، و چه توابعی deprecate شده. خلاصه اینکه کار هیچوقت یکنواخت و خسته‌کننده نمی‌شه.

هر وقت برای ارائه (present) و معرفی مودل جایی می‌رم یا دعوت می‌شوم، حتما روی این نکته تاکید می‌کنم که مودل صرفا از دید یک مهندس طراحی نشده، بلکه در این پروژه، پداگوژی (علم و هنر یاد‌دهی و یادگیری) یک اصل است.

و برای ما که از مودل استفاده می‌کنیم، خیلی مهم است که درک کنیم نرم‌افزاری که به عنوان یک سیستم مدیریت یادگیری (LMS) طراحی و شناخته می‌شود، چقدر مفاهیم و مسائل یادگیری و یاددهی در طراحی‌اش در نظر گرفته شده است و در نظر گرفته می‌شود. و مهمتر اینکه با این مفاهیم و شیوه‌ها آشنا شویم تا بهره‌وری بالاتری از چنین نرم‌افزار قدرت‌مندی داشته باشیم.

بذارید مثال بزنم، برای مهندس‌ها خیلی ایده‌آل است که هرچیزی در دسته خودش قرار بگیره، حدس می‌زنم به خاطر تفکر و شیوه اندیشیدن در الگوی برنامه‌نویسی شی‌گرا، این موضوع می‌تونه دو‌چندان بشه و حتی تصور بشه که باید چنین باشد. مثل کمد لباسی یا جعبه ابزار، دوست داریم همه چیز رو طبقه‌بندی کنیم و منظم. من که خیلی این نظم رو دوست دارم. ولی….

ولی نتیجه اینطوری فکر کردن و درک سیستم مدیریت یادگیری به شکل کمد لباسی یا جعبه ابزار، اینطور جلوه می‌کنه که مثلا تکلیف‌ها همه یکجا باشه، آزمون‌ها یکجا، منابع مطالعه یکجا، نمره‌ها یکجا و … شاید یک جوری مکانیکی دیدن آموزش که اصلا اوضاعی میشه… 😁

به زبانی دیگه میشه گفت (یا حداقل من اینطور می‌فهمم) در تفکر مرسوم مهندسی، همه چیز اشیاء (object) هستند که کار مخصوص به خودشون را با کمک توابع (function) انجام می‌دهند. ولی در بحث آموزش (education) و یادگیری (learning) و‌ تدریس (teaching) خیلی مهم است که درک درستی از مفهموم فرآیند (process) داشته باشیم. چرا که در آموزش با مفهوم «فرایند یادگیری» سر و کار داریم که در حداقل‌ترین حالتش عبارت است از «تعامل» فعال، میان فراگیر، محتوا و مدرس.

اینطوری دیدن و فهمیدن، یعنی استفاده از مودل را در پرتو یک فرایند یادگیری ملاحظه کردن باعث میشه ازش واقعاً بهره درست ببریم و آن وقت است که به قدرت مودل پی می‌بریم.

در مودل این «فرایند» مهم است. و برای همین در آموزش‌هایم در طراحی یک دوره آموزشی آنلاین، روی این موضوع تاکید می‌کنم و کار می‌کنم تا نتیجه بهتری گرفته بشود. البته گاهی مقاومت هست 😊 و گاهی هم پذیرفتنش و فهمیدنش چون عادت فکری‌مان نیست سخت میشه، که خوب باید کار کرد.

حالا، اینکه بعضی‌ها می‌گن با مودل نمی‌شه راحت کار کرد چون خیلی معلوم نیست تکالیف کجاست، آزمون‌ها کجاست و …. (البته که در مودل می‌تونید چیزها را دسته بندی شده هم دید و بهش دسترسی داشت) یا اینکه کل مودل را در این می‌بینند که چند تا محتوا بذاری و آخرش یک آزمون نهایی یا فوقش چندتا آزمون تستی وسط فایل‌های pdf و فیلم و بسته‌های scorm قرار بدی، و مثل این… باید کمکشون کرد تا این مفاهیم جا بیفته، تا تجربه جدید و لذت‌بخشی رو از مودل کسب کنند‌.

درسته که هم با دوچرخه و‌ هم اتومبیل میشه از خونه به سرکار رفت، یا BMW شانسی بلند و ژیان هر دو ماشین هستند، ولی … از BMW بیشتر از یک ژیان می‌شه لذت برد. 😎

خلاصه مودل در طراحی و اجرا واقعاً رفیق و همدم تعلیم و تربیت است.

ذکر همه یا قسمتی از مطالب با ذکر منبع و لینک، بلامانع است.